POWSTANIE TOWARZYSTWA MIŁOŚNIKÓW WIŚNICZA
Towarzystwo Miłośników Wiśnicza powstało w 1959 roku na fali przemian społeczno-politycznych zapoczątkowanych „Polskim Październikiem 1956 r.” w wyniku których rozluźniony został ciasny gorset centralizmu demokratycznego, a życie społeczne w kraju stało się bardziej ciekawe i różnorodne. Demokratyzacja i częściowa liberalizacja systemu politycznego najbardziej odczuwalna była w polityce kulturalnej, czego najlepszym dowodem była przywrócona wolność zrzeszania się. Powstawały nowe stowarzyszenia, ale także udało się reaktywować niektóre przedwojenne.
W takich okolicznościach sędzia sądu grodzkiego w Wiśniczu dr Walerian Hans, który był w 1938 r. sekretarzem Stowarzyszenia Bochniaków dokonał późnią jesienią 1956 r. przy pomocy działaczy tego Stowarzyszenia jego reaktywacji. W 1957 r. ożywiły swoja działalność oddziały Stowarzyszenia w Warszawie, Katowicach, Krakowie oraz w samej Bochni. Polski Październik 1956 r. otworzył możliwość utworzenia w Bochni muzeum regionalnego, o co na forum Stowarzyszenia jeszcze przed wojną zabiegali Stanisław Fischer i Marcin Samlicki. Powstała nowa organizacja Towarzystwo Miłośników Ziemi Bocheńskiej, którego podstawowym celem było doprowadzenie do założenia w Bochni Muzeum Ziemi Bocheńskiej. Po zrealizowaniu tego celu w 1959 r. działacze obu stowarzyszeń postanowili połączyć je w jedną organizację pod nazwą Stowarzyszenie Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej. Jednym jego założycieli był wiśnicki lekarz-społecznik dr Władysław Jabłoński, który ideę Stowarzyszenia przeniósł na grunt Wiśnicza i Ziemi Wiśnickiej i doprowadził do powołania Wiśnickiego Klubu Dyskusyjnego.
27 października 1959 r. Klub ten przekształcił się w Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Wiśnickiej, które postanowiło funkcjonować w strukturze Stowarzyszenia Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej jako jego piąty oddział. W zbiorach Towarzystwa zachował się protokół z 27 października 1959 r., który – ze względu na jego walory historyczne - warto przytoczyć w całości:
P r o t o k o ł
z zebrania Klubu Dyskusyjnego odbytego w dniu 27.X.1959 r. w Bibliotece Gromadzkiej w Wiśniczu Nowym
Porządek zebrania:
- Zagajenie.
- Sprawozdanie z dotychczasowej działalności Klubu.
- Omówienie możliwości przekształcenia Klubu w Stowarzyszenie o charakterze osoby prawnej.
Zebranie zagaił Dr Jabłoński Władysław witając przybyłych tak licznie członków Klubu oraz szczególnie gorąco powitał przybyłego na zebranie Prezesa Towarzystwa Miłośników Ziemi Bocheńskiej Dr Waleriana Hansa.
Sprawozdanie z dotychczasowej działalności złożył Mgr Mikulski Marian podając tematykę poszczególnych posiedzeń Klubu i wysunięte wnioski.
W punkcie trzecim Dr Jabłoński Władysław wskazał na konieczność rozszerzenia działalności Klubu i nadanie osobowości prawnej naszej pracy, a następnie oddał zebranym do przedyskutowania tej sprawy. Zabiera głos pierwszy Przewodniczący GRN w Wiśniczu Nowym Ob. Nowak Stanisław zwracając uwagę na konieczność podjęcia energicznej pracy całego naszego społeczeństwa dla przywrócenia Wiśniczowi dawnych tradycji, gdyż jak obecnie to niejednokrotnie władze powiatowe traktują Wiśnicz Nowy na równi z innymi wiejskimi radami.
Cel ten możemy osiągnąć poprzez organizowanie zakładów pracy by nie dopuścić do wymierania Wiśnicza lecz by młodzi ludzie silni oraz wykształceni nie musieli emigrować za pracą. Duże pole do zrobienia ma na tym odcinku założona Spółdzielnia Ceramiczna, której należy pomóc. Jako palącą sprawę dla Wiśnicza uważa budowę wodociągów w Wiśniczu, uregulowanie granic Wiśnicza Nowego przez włączenie terenów które administracyjnie należą do Wiśnicza Nowego a jedynie terytorialnie należą do innych miejscowości, a to wszystko można wykonać jedynie zespołowo.
Następnie Ob. Holota St. jest zdania, że tylko w Stowarzyszeniu można te cele osiągnąć.
Z kolei Dr Hans W. mówi wiele o historycznej roli Wiśnicza Nowego, o roli Koła Bochniaków i roli Wiśniczan w Bocheńskiej Organizacji oraz jej filii w Warszawie, że każdy z Bochniaków pól serca oddaje dla Zamku w Wiśniczu, a osobiście przyrzeka Dr Hans dopomóc w zorganizowaniu i jego pracy. Proponuje równocześnie nazwę: Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Wiśnickiej, którą to nazwę po przedyskutowaniu wszyscy jednomyślnie przyjęli.
Ob. Nowak St. mówił ponadto, że takie stowarzyszenie powinno połączyć obywateli wszystkich bez względu na przynależność polityczną, wyznanie czy zawód lub stanowisko.
Zebranie jednomyślnie uchwaliło zaproponowaną nazwę stowarzyszenia oraz wybrali zarząd tymczasowy w składzie: Dr. Hans W. Dyr. Kasprzyk W. Mgr Mikulski M. Nowak St. Adamczyk J Kiełczewski J., z Dr Jabłońskim jako przewodniczącym natomiast wszyscy zebrani uważani są za członków założycieli: dr Jabłoński Wł. Dr Dans W. Dr Hałatek Fr. Mgr Mikulski M. Dyr Kasprzyk W. Lek. Kiełkowski J. Dyr Podgórski St. Prof. Klimowski St. Sielepim K. Święch J. Naryniecki, Wyrwa B. Przew. GRN Nowak St. Nowak W. Komasa M, Bukowski A. Chodur J. Borzyński L. Adamczyk J. prof. Pusz T.
W końcu na wniosek Ob. Nowaka St. wybrano korespondentów do gazet w osobach Nowak St. do Gazety Krakowskiej, Nowak Wojciech do Dziennika P.
Na tym zebranie zakończono.
Sekretarz: Przewodniczący:
Prace organizacyjne i legislacyjne postępowały bardzo szybko, 5 kwietnia 1960 roku odbyło się pierwsze zebranie zarejestrowanego związku o nazwie: Sekcja Wiśnicka Towarzystwa Miłośników Ziemi Bocheńskiej. Skład osobowy wybranego zarządu przedstawiał się następująco:
Jabłoński Władysław – prezes
Kasprzyk Walerian – zastępca prezesa
Nowak Wojciech – sekretarz
Mikulski Marian – skarbnik
Nowak Stanisław – członek zarządu
Adamczyk Jan – członek zarządu
Komasa Monika – członek zarządu
Fielek Rudolf – członek zarządu
Obecna nazwa Towarzystwo Miłośników Wiśnicza – Oddział Stowarzyszenia Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej, została przyjęta uchwałą na Walnym Zjeździe Stowarzyszenia Bochniaków i Miłośników Ziemi Bocheńskiej w dniu 15 czerwca 1996 roku.
Celem działalności Towarzystwa Miłośników Wiśnicza (zwanego dalej TMW) jest:
- podejmowanie przedsięwzięć zmierzających do rozwoju kulturalnego, gospodarczego i turystycznego Ziemi Wiśnickiej,
- zaznajamianie społeczeństwa z historią oraz dorobkiem kulturalnym i gospodarczym, Ziemi Wiśnickiej,
- pobudzanie społeczeństwa do działań w duchu patriotyzmu,
- ochrona przyrody, krajobrazu i zabytków kulturowych.